Χρυσοστόμου Α. Σταμούλη, Θεοτόκος και Ορθόδοξο Δόγμα. Σπουδή στη Διδασκαλία του Αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Λειμών Αμφιλαφής 1, εκδόσεις Το Παλίμψηστον, Θεσσαλονίκη 1996

Καταχωρήθηκε στις 14 Αυγούστου 2013 από τον/την Μόσχος Γκουτζιούδης

Από τα συμπεράσματα της μελέτης: Θεοτόκος και Ορθόδοξο Δόγμα. Σπουδή στη Διδασκαλία του Αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Λειμών Αμφιλαφής 1, εκδόσεις Το Παλίμψηστον, Θεσσαλονίκη 1996, σσ. 243-246.

1. Η μακαρία Παρθένος εξελέγη προαιώνια από τον Θεό για να υπηρετήσει τον τόκο καί να υπουργήσει το μυστήριο τής θείας Οικονομίας. Η πλήρωση της προεκλογής πραγματοποιήθηκε με τη θετική απάντηση τής Παρθένου Μαρίας στήν κλήση του δημιουργού, ως δείγμα τής ελεύθερης κατάφασης του κτιστού στή φιλανθρωπία του ακτίστου. Έτσι με τή συνεργία του Θεου καί του ανθρώπου επιτεύχθηκε η εν Χριστώ άνακεφαλαίωση του ανθρώπινου γένους, η κατάργηση τής αμαρτίας, τής φθοράς καί του θανάτου. Αποτέλεσμα η δι’ αυτού καί παρ’ αυτού διαβίβαση της χάρης σε όλο το ανθρώπινο γένος.

2. Η Παρθένος Μαρία είναι αδελφή του ανθρώπινου γένους καί μετέχει στήν ανθρώπινη φύση. Η “παναγιότητά” της δε θεωρείται ως ειδικό προνόμιο του Θεου πρός αυτήν, άλλα ως αποτέλεσμα τής άγίας καί ευσεβούς ζωής της με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Η μακαρία Παρθένος είναι άνθρωπος καί όχι Θεά.

3. Το μυστήριο της παρθενικής σύλληψης καί γέννησης του Χριστού από τη μακαρία Παρθένο καθώς καί η θέση τής δούλης του Κυρίου στήν ορθόδοξη Εκκλησία, γίνονται κατανοητά μόνο κάτω από το πρίσμα τής σχέσης της με τον Υιό καί Σωτήρα της Ιησού Χριστό.

4. Ο Ιησούς Χριστός είναι αληθινός Θεός και γι’ αυτό η αγία Παρθένος ονομάζεται Θεοτόκος. Γέννησε σαρκικά τον “σάρκα γεγονότα” Λόγο του Θεού Πατέρα. Η αγία Παρθένος είναι η μοναδική γυναίκα που μπορεί να ονομάζεται μαζί Θεοτόκος καί Χριστοτόκος, γιατί δε γέννησε “ψιλόν” άνθρωπο, άλλα τον “σαρκωθέντα” καί “ένανθρωπήσαντα” Λόγο του Θεού Πατέρα. Ο όρος, όμως, Χριστοτόκος αποφεύγεται έξ αιτίας τής αιρετικής του ταύτισης με τον όρο άνθρωποτόκος, που ο Νεστόριος απέδιδε στη μακαρία Παρθένο.

5. Προϋπόθεση της κατανόησης του μυστηρίου της θείας Οικονομίας θεωρείται η άποδοχή τής διπλής γέννησης του Λόγου: “αχρόνως” από το Θεό Πατέρα κατά τήν Θεότητά του, καί “εν έσχάτοις των χρόνων καιροίς” κατά τήν ανθρωπότητά Του από τήν Παρθένο Μαρία. Η κατά σάρκα γέννηση του Λόγου είναι μαζί θεοπρεπής καί σύμφωνη με τους ανθρώπινους νόμους. Θεοπρεπής, γιατί ό Χριστός είναι ο μόνος που προήλθε “έκ Παρθένου” χωρίς σπερματική καταβολή αλλά καί σύμφωνη με τους ανθρώπινους νόμους, γιατί ακολούθησε τή μόνη δυνατότητα ερχομού τών ανθρώπινων όντων στον κόσμο.

6. Ο Θεός Λόγος ενώθηκε με τον απ’ αυτόν προσληφθέντα άνθρωπο στην Παρθένο Μαρία “καθ’ υπόστασιν”, δηλαδή πραγματικά. Τούτο έγινε “ατρέπτως, ασυγχύτως, αχωρίστως καί αδιαιρέτως”. Δεν υπάρχει “άλλος” καί “άλλος”, αλλά “ένας” καί “άλλο” καί “άλλο”.

7. Η αντίδοση των ιδιωμάτων ή “κοινοποίησις των φωνών” δε γίνεται από τή μία φύση στήν άλλη, αλλά άπό τήν κάθε μιά φύση στο ένα πρόσωπο του Χριστού.

8. Ο Χριστός γεννήθηκε αληθινά από τήν Παρθένο Μαρία. Οι όροι “παρήλθεν” καί “διήλθεν” θεωρούνται αδόκιμοι, καθώς στήν προκειμένη περίπτωση δεν εκφράζουν το ορθόδοξο δόγμα. Ο Χριστός δεν είναι “θεοφόρος άνθρωπος” αλλά “Θεός ενανθρωπήσας”. Η ένωση του θείου με το ανθρώπινο στην Παρθένο Μαρία είναι αληθινή καί όχι φαινομενική ή ηθική. Η ελπίδα τής σωτηρίας παραμένει ζωντανή μόνον εάν ο Ιησούς Χριστός είναι αληθινός Θεός καί η αγία Παρθένος Θεοτόκος.

9. Η Θεοτόκος ταυτίζεται με την αγία Εκκλησία. Καί οί δυο μαζί συνδέονται άμεσα καί λειτουργικά με τον άσπιλο νυμφίο Χριστό. Η ανύμνηση τής αειπαρθένου Μαρίας αποτελεί ταυτόχρονη ανύμνηση τής αγίας Εκκλησίας, αλλά καί του Υιού της, του σαρκωθέντα Λόγου. Η Θεοτόκος είναι η Εκκλησία καί η Εκκλησία είναι Θεοτόκος.

10.  Η Αειπαρθένος Θεοτόκος είναι τό “σεπτόν κειμήλιον της οικουμένης” καί ο “στέφανος τής παρθενίας”, είναι τέλος τό “σκήπτρον τής ορθοδοξίας”.

Τα παραπάνω συμπεράσματα αποδεικνύουν ότι το βίωμα της Εκκλησίας που φανερώνεται καί εκφράζεται με τά “κατορθώματα τής ευσεβείας”, έχει δογματικές προϋποθέσεις. Η απλή πίστη γίνεται λογική, ενώ ταυτόχρονα αποφεύγεται η δεισιδαιμονία τής προσωπικής έξαρσης καί η ύβρις που καλύπτεται πίσω από ψεύτικα προσωπεία. Από τήν άλλη μεριά η συνοδική επικύρωση στηριγμένη σ’ αυτό τό βίωμα, δηλαδή τήν πράξη των αγίων, αποδεικνύει τήν ορθότητά της καί αποφεύγει τον κίνδυνο να εκπέσει σε στείρο καί απροϋπόθετο ή αβίωτο δογματισμό.