Η Κοίμηση και η Μετάσταση της Παναγίας. Γιατί Μετάσταση και όχι Ανάσταση;
Πολλές είναι οι γιορτές της Παναγίας
μέσα στον χρόνο. Όλες ονομάζονται Θεομητορικές. Όμως η πιο λαμπρή από
όλες είναι το λεγόμενο «Πάσχα του καλοκαιριού», αφού έρχεται μετά από
νηστεία 15 ημερών.
Η 15η Αυγούστου είναι η ημέρα που
γιορτάζεται η Κοίμηση της Θεοτόκου. Όπως αναφέρει η χριστιανική
παράδοση, η ψυχή της, «επτά φορές λαμπρότερη από τον ήλιο», εντυπωσίασε
τους Αποστόλους καθώς εξήλθε από το σώμα της. Γιατί όλοι ήταν παρόντες
στον θάνατό της, αφού μεταφέρθηκαν δίπλα της με θαυμαστό τρόπο από τα
πέρατα της Γης. Ο δε τάφος της, μετά από 3 ημέρες, βρέθηκε άδειος, γι΄
αυτό και μιλάμε για Μετάσταση της Παναγίας.
Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία που να
επιβεβαιώνουν ότι η ημερομηνία Κοίμησης της Παναγίας ήταν η 15η
Αυγούστου. Πάντως, η συγκεκριμένη ημερομηνία καθιερώθηκε από τον 5ο μ.Χ
αιώνα μάλλον με το σκεπτικό να βρίσκεται κοντά, όμως να έπεται του
εορτασμού της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (6/8). Και πιθανόν για να είναι
κοινή η νηστεία για τις δύο γιορτές.
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, τιμώντας σωστὰ καὶ
ἐπάξια τὴ Μητέρα τοῦ Θεοῦ, τὴν ὁμολογεῖ Θεοτόκο καὶ Ἀπειπάρθενο, τὴν
κηρύττει «τιμιωτέραν τῶν Χερουβεὶμ» καὶ τὴν ἐπικαλεῖται σὰν μεσίτρια
ἀκοίμητη καὶ μετὰ τὸ Θεό, Θεὸ (2). Μὲ τὴν τιμὴ τῆς Θεοτόκου ἀπὸ τὸ λαὸ
τοῦ Θεοῦ, συνδέονται δυὸ σημαντικὰ γεγονότα τῆς ζωῆς της: Ἡ Κοίμηση καὶ ἡ
ἔνσωμη Μετάστασή της στοὺς οὐρανούς.
Η Μητέρα του Χριστού τρεις ημέρες μετά
την Κοίμηση και την Ταφή της από τους Μαθητές και τους πρώτους
Αποστολικούς Πατέρες, “μετέστη” στους ουρανούς. Η “μετάσταση” της
Θεοτόκου είναι ταυτόχρονα ανάσταση και ανάληψη. Δηλαδή, το νεκρό της
σώμα συνδέθηκε πάλι με την ψυχή της και “ανελήφθη” από τον Υιό της στον
ουρανό. Δεν ήταν δυνατόν αυτή που γέννησε τον νικητή του θανάτου να
κατέχεται από τον θάνατο.
Χωρίς να ξέρουμε τι ακριβώς συνέβη στο
σώμα της Παναγίας πέραν της μεταστάσεώς του στον ουρανό και της
αφθαρτοποιήσεώς του, προτιμούμε να μείνουμε χωρίς προσθήκες και
επεξηγήσεις στον όρο «μετάσταση» που μας παρέδωσαν οι άγιοι Πατέρες, με
δεδομένα τα λόγια της Αγίας Γραφής στην Α΄ προς Κορινθίους επιστολή
15,22-23: «Ώσπερ γαρ εν τω Αδάμ πάντες αποθνήσκουσιν, ούτω και εν τω
Χριστώ πάντες ζωοποιηθήσονται. Έκαστος δε εν τω ιδίω τάγματι· απαρχή
Χριστός, έπειτα οι Χριστού εν τη παρουσία αυτού». Και μια και η
ζωοποίηση των σωμάτων ακόμα δεν έχει συμβεί πέραν του Χριστού, εφ” όσον
δεν έχει συμβεί ακόμα η Δευτέρα Παρουσία, δεν μπορούμε να μιλάμε για
«ανάσταση», αλλά απλώς για «μετάσταση». Άλλωστε κατά τον λόγο της Αγίας
Γραφής, οι ψυχές των αγίων, ακόμα και χωρίς το σώμα τους, δεν κατέχονται
εκ του θανάτου: «Λέγει αυτώ Μάρθα· οίδα ότι αναστήσεται εν τη αναστάσει
εν τη εσχάτη ημέρα. Είπεν αυτη ο Ιησούς· εγώ ειμι η ανάστασις και η
ζωή. Ο πιστεύων εις εμέ, καν αποθάνη, ζήσεται· και πας ο ζων και
πιστεύων εις εμέ ου μη αποθάνη εις τον αιώνα.» (Ιωάννης 11,21). Άλλο
πράγμα λοιπόν είναι η μετάσταση και η διαφύλαξη του σώματος της Παναγίας
από τη φθορά, και άλλο η ανάσταση. Και ακόμα και αν χρησιμοποιήσουμε τη
λέξη «συνανίσταται» για το σώμα της Παναγίας όπως ο άγιος Γρηγόριος ο
Παλαμάς (PG 151,465), είναι προφανές ότι δεν πρόκειται ακριβώς για τη
γενική ανάσταση που θα συμβεί κατά τη Δευτέρα Παρουσία, αλλά για κάτι
που μοιάζει με αυτήν.
Η Κοίμηση της Θεοτόκου υπήρξε ένδοξος
και ήταν ανάλογη με την ζωή της. Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς μιλώντας
για την Κοίμηση της Θεοτόκου, όχι μόνον την ονομάζει ένδοξη, αλλά
συγχρόνως την ονομάζει μεταβίωση.
Αυτή η λεγομένη μεταβίωση είναι η
ανάσταση και ανάληψη του σώματος της Παναγίας. Κατά την διδασκαλία του
αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, όπως και άλλων αγίων, δεν εορτάζουμε μόνον
την άνοδο της ψυχής της Θεοτόκου στον ουρανό, αλλά και του σώματος.
Γράφει ότι η Θεοτόκος μετέστη στον ουρανό και παρέστη εκ δεξιών του
παμβασιλέως. Έτσι, με το σώμα της ανέβηκε στον Ουρανό. Σύμφωνα με την
Αγία Γραφή, αυτοί που αναλήφθηκαν με το σώμα τους στον ουρανό, είναι η
Παναγία μαζί με τον Υιό της, καθώς ο Προφήτης Ηλίας και ο Ενώχ.
Αυτή όμως η “μετάσταση” δεν χώρισε την
Θεοτόκο από τον κόσμο. Περισσότερο από όλους τους Αγίους, η Θεοτόκος,
παρά την “κοίμησή” της, συνεχίζει να είναι παρούσα μέσα στο κόσμο με την
άμαχη προστασία της. Αυτό μαρτυρούν τα αμέτρητα θαύματά της.
Ἡ ἀνάσταση τῆς Παρθένου καὶ ἡ Μετάστασή
της στοὺς οὐρανούς, ποὺ ἀκολουθεῖ τὴ ζωηφόρο ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ,
ἀποτελεῖ τὴν ἀπαρχὴ τῆς ἀφθαρσίας καὶ θεώσεως τῆς ἀνθρώπινης φύσης, ποὺ
καθιδρύθηκε διὰ τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, καὶ τὸ προοίμιο τῆς γενικῆς
ἀναστάσεως στὸ τέλος τῶν αἰώνων.
Ότι συνέβη με τον Χριστό, ο οποίος
πέθανε και αναστήθηκε, το ίδιο θα συμβεί και με κάθε άνθρωπο. Προς το
παρόν, βέβαια, γευόμαστε μόνο το θάνατο. Βλέπουμε την κυριαρχία του πάνω
σε όλη την δημιουργία. Αυτό που προσδοκούμε είναι η κοινή ανάσταση, η
ζωοποίηση των νεκρών σωμάτων και η ένδυση των φθαρτών με αφθαρσία. Αυτό
που αναμένουμε εμείς να συμβεί, όταν θα έλθει ο Χριστός κατά τη Δευτέρα
Παρουσία Του, σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας μας, συνέβη ήδη στην
Θεοτόκο.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’.
Ἐν τὴ Γεννήσει τὴν παρθενίαν ἐφύλαξας, ἐν τὴ Κοιμήσει τὸν κόσμον οὐ
κατέλιπες Θεοτόκε, Μετέστης πρὸς τὴν ζωήν, μήτηρ ὑπάρχουσα τῆς ζωῆς, καὶ
ταὶς πρεσβείαις ταὶς σαὶς λυτρουμένη, ἐκ θανάτου τᾶς ψυχᾶς ἠμῶν.
Κοντάκιον
Ἦχος πλ. β’. Αὐτόμελον.
Τὴν ἐν πρεσβείαις ἀκοίμητον Θεοτόκον, καὶ προστασίαις ἀμετάθετον ἐλπίδα,
τάφος καὶ νέκρωσις οὐκ ἐκράτησεν, ὡς γὰρ ζωῆς Μητέρα, πρὸς τὴν ζωὴν
μετέστησεν, ὁ μήτραν οἰκήσας ἀειπάρθενον.
Έρευνα, συγκέντρωση, επεξεργασία και παράθεση Χώρα Του Αχωρήτου
Πηγές:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου