Η εικόνα της Παναγίας «Ο άγρυπνος οφθαλμός» Προσκυνητής

Η εικόνα της Παναγίας «Ο άγρυπνος οφθαλμός» ανήκε αρχικά στην ευλαβή οικογένεια του διάσημου ιεροκήρυκα, πρωθιερέως Ροντιόν Πουτιάτιν (1807-1869), εφημέριου του Ιερού Ναού Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού του Ρίμπινσκ (Ρωσίας).

Μετά τον θάνατό του η κόρη του δώρησε την εικόνα σε ένα παρεκκλήσιο  που ανήκε σε ένα γυναικείο μοναστήρι του Ρίμπινσκ.

Η εικόνα έγινε γνωστή μέσα από τις πολλές θαυματουργικές της επεμβάσεις. Η ονομασία της προέρχεται από την επιγραφή που υπάρχει στο κάτω μέρος της εικόνας: «Εγώ καθεύδω (κοιμάμαι) και η καρδία μου αγρυπνεί» (Άσμα Ασμάτων, 5, 2).

Μετά το κλείσιμο της μονής, την δεκαετία του '30 ["Ν": αθεϊστικό καθεστώς στη Ρωσία], η εικόνα βρέθηκε στα χέρια του αρχιεπισκόπου Κοστρομά και Γκάλιτς Κασσιανού. Λίγο πριν τον θάνατό του ο Κασσιανός εμπιστεύθηκε την εικόνα στα χέρια του διαδόχου του Αλεξάνδρου, εξεφράζοντας την επιθυμία να τοποθετηθεί στον Καθεδρικό Ναό του Ρίμπινσκ όταν οι καιροί θα το επιτρέψουν.

Στις 22 Αυγουστου 1997,κατά την επίσκεψη του τότε πατριάρχου (Μόσχας) Αλεξίου του Β΄ στο Ρίμπινσκ, ο αρχιεπίσκοπος Αλέξανδρος, εκπληρώνοντας την επιθυμία του προκατόχου του, παρέδωσε και τοποθέτησε την εικόνα στον Καθεδρικό Ναό.

 

Η εικόνα είναι αναγεννησιακή και παρουσιάζει τον Χριστό ως βρέφος να κοιμάται. Η Παναγία ακουμπώντας το χέρι της στο τραπέζι κοιτάζει τον Υιό της με κάποια λύπη. Η επιγραφή της εικόνας έχει την ακόλουθη έννοια: ''Ο Σωτήρας Χριστός και η ευλογημένη Μητέρα Του αγρυπνούν ασταμάτητα για την σωτηρία μας''. Κοντα στην αναγεννησιάκη αυτή εικόνα υπάρχουν και οι ανατολικές απεικονίσεις που παρουσιάζουν τον Χριστό ως 12χρονο να καθευδει και την Μητέρα του να αγρυπνά δίπλα Του.

 

 

Σύμφωνα με μία άλλη ερμηνεία το όνομα της εικόνας "Ο άγρυπνος οφθαλμός'' αφορά στον Χριστό, ο οποίος αν και καθεύδει,νοιάζεται συνεχώς για την σωτηρία των ανθρώπων. Ο Ίδιος, ταπεινός ων, αφήνεται να Τον επιβλέπει και να ξαγρυπνά δίπλα Του η Αειπάρθενος Μητέρα Του. 

Η Παναγία δεν εμφανίζεται στην εικόνα μόνη της, αλλά συνοδευόμενη από κάποιον άγγελο ή από τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα. ["Ν": Αυτή η εικόνα είναι πιο γνωστή ως "Ο Αναπεσών" και βασίζεται στην πανάρχαια προφητεία του αγίου Ιακώβ, στην Παλαιά Διαθήκη, "έπεσε και κοιμήθηκε σα λιοντάρι και λιονταρόπουλο - ποιος θα τον ξυπνήσει", που υπονοεί την ανάσταση του Χριστού

 

Η αγιογραφική βάση της εικόνας και το ότι ο Κύριος καθεύδει χωρίς να σταματήσει να νοιάζεται για την σωτηρία των ανθρώπων βρίσκεται στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο (κεφ. 8, στίχ. 23-27):

"Και εμβάντι αυτώ εις το πλοίον ηκολούθησαν αυτω οι μαθηταί αυτού. και ιδού σεισμός μέγας εγένετο εν τη θαλάσση, ωστε το πλοίον καλύπτεσθαι υπό των κυμάτων· αυτός δε εκάθευδε. και προσελθόντες οι μαθηταί αυτού ήγειραν αυτόν λέγοντες· Κύριε, σώσον ημάς, απολλύμεθα. και λέγει αυτοίς· τι δειλοί εστε, ολιγόπιστοι; τότε εγερθείς επετίμησε τοις ανέμοις και τη θαλάσση, και εγένετο γαλήνη μεγάλη. οι δε άνθρωποι εθαύμασαν λέγοντες· ποταπός [ = τι είδους άνθρωπος;] εστιν ούτος, ότι και οι άνεμοι και η θάλασσα υπακούουσιν αυτώ;"

                        
Ένας άλλος εικονογραφικός τύπος της εικόνας ''Ο άγρυπνος οφθαλμός" παρουσιάζει τον Χριστό ως βρέφος, ανάμεσα στα αγγελικά τάγματα, κοντά στην Μητέρα Του, μαζί με τα άλλα δύο πρόσωπα της Αγίας Τριάδος. Στην άκρη της εικόνας παρουσιάζονται μορφές αγίων.
Η εικόνα αυτή απεικονίζει με τον καλύτερο τρόπο τον Χριστό ως "Θεό και Άνθρωπο, Βρέφος και Παντοκράτορα, Ταπεινό Υιό και Δεσπότη". Η εικόνα τιμάται στις 29 Μαΐου.