Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ ΜΕΘΟΡΙΟ ΟΥΡΑΝΟΥ ΚΑΙ ΓΗΣ

Παταπίου μοναχοῦ

Καυσοκαλυβίτου

Ἡ Θεοτόκος μεθόριο οὐρανοῦ καί γῆς

Πῶς ν᾿ ἀρχίσει κανείς νά μιλᾶ γιά τήν Παναγία, ἀφοῦ μόλις γεννηθεῖ ὁ λόγος στό νοῦ, ἡ ψυχή κινεῖται σέ ὑμνωδία; Ἀδύνατον εἶναι νά μή μεταβληθεῖ σέ θαυμασμό ἡ μνήμη τῆς Θεοτόκου, πού μετουσιώνεται σέ εὐχαριστία καί εὐγνωμοσύνη γιά ὅσα προσφέρει στό ἀνθρώπινο γένος. Τότε ἡ χαρά τῆς εὐχαριστίας γίνεται ἆσμα καινόν⋅ θεῖος ἔρωτας τῆς ψυχῆς⋅ ὠκεανός δοξολογίας γιά τήν πάμφωτη χάρη τῆς Παναγίας, πού μέσα ἀπό τούς παφλασμούς, ἀναδύεται ἀχρόνως ὁ Υἱός της, ὁ Χριστός. Καί ἀφοῦ, ὅπου ἡ Παναγία, ἐκεῖ καί ὁ Χριστός, οἱ ὕμνοι καί οἱ εὐχαριστήριες ὠδές ἀπευθύνονται κοινά καί ἀχώριστα καί στούς δύο.

(...) Ὁ ἁγιορείτης ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους ὑμνητές τῆς Παναγίας, ἀναφέρει μέ τή θεολογικώτατη γλῶσσα του: «Ποιός μπορεῖ νά περιγράψει τά μεγαλεῖα σου Παρθένε Θεομῆτορ; Ἕνωσες τό νοῦ μέ τόν Θεό, ἕνωσες τόν Θεό μέ τή σάρκα⋅ ἔκαμες τόν Θεό υἱό ἀνθρώπου καί τόν ἄνθρωπο υἱό Θεοῦ. Συμφιλίωσες τόν κόσμο μέ τόν ποιητή τοῦ κόσμου...». Καί συμπεραίνει ὁ θεῖος Πατήρ: «Ἑπομένως ἡ Παρθενομήτωρ εἶναι ἡ μόνη μεθόριο κτιστῆς καί ἄκτιστης φύσεως. Ὅσοι βέβαια γνωρίζουν τόν Θεό, θά ἀναγνωρίσουν καί αὐτήν ὡς χώρα τοῦ ἀχωρήτου καί αὐτήν θά ὑμνήσουν μετά τόν Θεό, ὅσοι ὑμνοῦν τόν Θεό».

Μία ἀπό τίς ποιητικότερες καί κατανυκτικές ἐκκλησιαστικές ἀκολουθίες, πού ὑμνοῦν ἐδῶ καί αἰῶνες τήν Θεοτόκο, εἶναι καί ἡ ἀκολουθία τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου, πού συντάχθηκε σέ μία πολύ δύσκολη στιγμή γιά τήν τύχη τῆς Βασιλεύουσας τῶν πόλεων καί ὁλόκληρου τοῦ βυζαντινοῦ κόσμου· τήν πολιορκία τῆς Κωνσταντινούπολης ἀπό τούς Ἀβάρους καί τούς Πέρσες κατά τό ἔτος 626. Ἀπό τότε καί μέχρι σήμερα, ἡ Ἀκολουθία αὐτή καλύπτει τίς λειτουργικές καί λατρευτικές ἀνάγκες δυσαρίθμητων πιστῶν, πού ἀπευθύνονται στήν Κυρία τῶν Ἀγγέλων, ὅταν αὐτοί πολιορκοῦνται ἀπό πάσης φύσεως ἐχθρούς, νοητούς καί αἰσθητούς καί ἀπό τόν ἴδιο τους τό ἑαυτό πολλές φορές, στόν ἀγῶνα γιά τήν ἀπαλλαγή καί κάθαρση ἀπό τά πάθη, τό φωτισμό καί τή θέωση.

(...) Μᾶς δίνεται ἡ εὐκαιρία μέσα ἀπό τήν πολύ ἐπιμελημένη αὐτή παρουσίαση τῆς Πανηγυρικῆς Ἀκολουθίας τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου τῆς Θεοτόκου- πού ἐκδίδεται ἐδῶ ἐμπλουτισμένη ἀπό ἀνέκδοτο ὑμνογραφικό ὑλικό- νά βιώσουμε στή λατρευτική σύναξη, ἀκόμη ἐνεργέστερα τήν υἱϊκή αὐτή σχέση, πού θά πρέπει νά κάθε πιστός νά καλλιεργεῖ μέ τήν μητέρα τοῦ Θεοῦ. Ὁ Χριστός, ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, πού σαρκώθηκε ἀπό τήν Παρθένο Μαρία καί εἰσέβαλλε στήν τραγική ἀνθρώπινη ἱστορία γιά νά μεταμορφώσει τά πάντα καί νά ἑνώσει τή γῆ μέ τόν Οὐρανό, εἴθε, διά πρεσβειῶν τῆς Κυρίας Θεοτόκου, νά μᾶς στέλνει πλούσιο τό μέγα ἔλεός Του!

Ἀποσπάσματα ἀπό τόν Πρόλογο τοῦ γράφοντος στήν Πανηγυρική Ἀκολουθία τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας (ἐπιμέλεια ἔκδοσης ἀπό τόν κώδ. Καυσοκαλυβίων 127 ὑπό διακόνου Γεωργίου Κ. Μαγκιρίδη), Ἀθῆναι 2010.

Φωτογραφίες: Θεοτόκος, Ρόδον τό ἀμάραντον ἤ τοῦ Ἀκαθίστου. Εἰκόνα στό τέμπλο τοῦ Κυριακοῦ τῶν Καυσοκαλυβίων. 1837. / Κώδ. Καυσοκαλυβίων 128, προμετωπίδα.